Yucca schidigera là một loài cây phát triển mạnh có nguồn gốc từ sa mạc Mexico, nổi bật với khả năng chịu đựng môi trường khắc nghiệt. Chiết xuất từ yucca, giàu saponin và polyphenol, được ứng dụng rộng rãi trong nuôi trồng thủy sản nhờ các lợi ích vượt trội như thúc đẩy tăng trưởng, cải thiện sức khỏe và hiệu suất sử dụng thức ăn của động vật thủy sản.
Yucca hỗ trợ trao đổi chất protein, giảm bài tiết amoniac, nâng cao tiêu hóa, hấp thụ dinh dưỡng, sức đề kháng và tốc độ tăng trưởng. Saponin trong yucca còn cải thiện chất lượng nước, góp phần phát triển bền vững và thân thiện môi trường.
Việc sử dụng yucca như một chất thúc đẩy tăng trưởng tự nhiên đang trở thành giải pháp hiệu quả, an toàn và kinh tế trong ngành thủy sản hiện nay. Hãy cùng Shrimpharmaqua khám phá thêm qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn về lợi ích khi sử dụng Yucca.
Yucca như một chất thúc đẩy tăng trưởng
Việc sử dụng các sản phẩm từ thực vật để hỗ trợ tăng trưởng ở động vật thủy sản ngày càng phổ biến. Bổ sung yucca vào khẩu phần ăn không chỉ cải thiện hiệu suất tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn mà còn nâng cao sức khỏe động vật thủy sản. Tác dụng tích cực này liên quan đến khả năng cải thiện chất lượng nước, tối ưu hóa chức năng đường ruột, điều chỉnh hệ vi sinh, tăng cường hoạt động enzyme và hiệu quả hấp thụ dinh dưỡng.
Bảng 1: Tác dụng của Yucca schidigera/saponin đến hiệu suất tăng trưởng và sử dụng thức ăn của các loài thủy sản.
(+) biểu tượng thể hiện sự tăng, (-) biểu tượng thể hiện sự giảm, BW0-trọng lượng ban đầu, FBW-trọng lượng cuối cùng, WG-tăng trọng lượng, SGR-tỷ lệ tăng trưởng đặc hiệu, FI-lượng thức ăn tiêu thụ, FER-hệ số hiệu quả thức ăn, PER-hệ số hiệu quả protein, ADC-hệ số tiêu hóa biểu kiến, YSE-chiết xuất Yucca schidigera, YSM-bột Yucca schidigera, QS-Quillaja saponin, NS-không có ý nghĩa thống kê, FCR-hệ số chuyển đổi thức ăn.
Tác động của Yucca schidigera trên cá chép kính (Cyprinus carpio)
Wang và cộng sự đã nghiên cứu ảnh hưởng của việc bổ sung Yucca schidigera vào khẩu phần ăn ở ba mức độ: 0, 200, và 400 mg/kg trong 8 tuần (trọng lượng ban đầu 45,21 ± 0,43 g). Kết quả cho thấy liều 400 mg/kg giúp cải thiện đáng kể trọng lượng cuối cùng và tỷ lệ tăng trọng. Những thay đổi tích cực này được lý giải bởi sự điều chỉnh hệ vi sinh vật đường ruột, từ đó nâng cao khả năng tiêu hóa và hiệu quả sử dụng thức ăn, dù hoạt động enzym tiêu hóa không biến đổi rõ rệt.
Hiệu quả của Yucca schidigera trên cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus)
Peterman và cộng sự đã chứng minh rằng khẩu phần bổ sung hỗn hợp One Current™ (gồm chất xơ prebiotic, tinh dầu thảo dược, và Yucca schidigera) cải thiện đáng kể tăng trọng, tỷ lệ tăng trưởng đặc hiệu (SGR) và giảm hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) khi áp dụng trên cá nheo Mỹ nuôi trong 3 tháng (trọng lượng ban đầu 11 g).
Ứng dụng Yucca schidigera trên cá rô phi sông Nin (Oreochromis niloticus)
El-Keredy và Naena nhận thấy việc bổ sung Yucca schidigera ở mức 0,1% giúp cá rô phi bị nhiễm Pseudomonas aeruginosa tăng trưởng tốt hơn, cùng với cải thiện lượng thức ăn tiêu thụ (FI), hệ số hiệu quả thức ăn (FER), và hệ số hiệu quả protein (PER). Tuy nhiên, mức bổ sung cao hơn (0,14% và 0,2%) không có tác dụng tương tự, có thể do saponin ở liều cao làm giảm khả năng hấp thụ dinh dưỡng.
Điều này phù hợp với nghiên cứu của Chen và cộng sự, cũng ghi nhận ảnh hưởng tích cực khi sử dụng saponin liều thấp trên cá bơn Nhật (Paralichthys olivaceus), kích thích hấp thu và tiêu hóa tốt hơn, tuy nhiên liều cao lại gây viêm ruột, phản ánh đặc tính phụ thuộc liều của saponin.
Hạn chế của Yucca schidigera ở nồng độ cao
Bae và cộng sự báo cáo không tìm thấy sự phân biệt đáng kể về tăng trưởng và hiệu quả sử dụng thức ăn khi bổ sung 1,5 g/kg Yucca schidigera vào khẩu phần cá bơn Nhật (Paralichthys olivaceus). Tương tự, Tidwell và cộng sự nhận thấy nồng độ Yucca schidigera 1,1 g/kg làm giảm trọng lượng và tăng hệ số chuyển đổi thức ăn trên cá nheo Mỹ.
Bổ sung Yucca schidigera vào nước nuôi
Abdel-Tawwab và cộng sự đã thử nghiệm việc bổ sung Yucca schidigera (1 g/m³) và/hoặc Saccharomyces cerevisiae vào môi trường nước trong 8 tuần. Kết quả cho thấy cá rô phi sông Nin đạt hiệu quả tăng trưởng cao nhất khi kết hợp cả hai chất bổ sung. Nghiên cứu của Fayed và cộng sự trên cá vược châu Âu giai đoạn cá giống (Dicentrarchus labrax) cũng chỉ ra rằng việc bổ sung Yucca schidigera ở mức 0,75 mg/L trong nước giúp cải thiện đáng kể tăng trưởng và các chỉ số huyết học.
Bổ sung Yucca schidigera vào khẩu phần ăn của cá vược châu Âu
Elkhayat và cộng sự chỉ ra rằng mức bổ sung Yucca schidigera 1,0 g/kg thức ăn giúp tăng trọng và giảm hệ số chuyển đổi thức ăn FCR sau 45 ngày nuôi cá vược châu Âu (trọng lượng ban đầu 5,0 ± 0,5 g). Trong khi đó, nghiên cứu của Njagi và cộng sự trên cá rô phi sông Nin ghi nhận hiệu quả tăng trưởng cao nhất ở mức bổ sung Yucca schidigera 0,1%.
Ảnh hưởng của hỗn hợp saponin
Angeles Jr. và cộng sự phát hiện rằng bổ sung hỗn hợp 150 mg/kg Quillaja saponaria và 150 mg/kg Yucca schidigera vào khẩu phần trong 6 tuần giúp cá rô phi vằn (O. niloticus) tăng trưởng vượt trội, nhưng không ảnh hưởng đến tỷ lệ sống. Tương tự, Güroy và cộng sự ghi nhận Yucca schidigera ở mức 0,15% trong khẩu phần cá tra (P. hypophthalmus) cải thiện rõ rệt tỷ lệ tăng trưởng đặc hiệu (SGR) và giảm hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) sau 12 tuần.
Thay thế protein từ bột cá bằng nguồn thực vật kết hợp Yucca schidigera
Gaber đã thử nghiệm thay thế hoàn toàn protein từ bột cá bằng các nguồn protein thực vật (bằng bột đậu nành, bột hạt bông, bột hướng dương hoặc bột hạt lanh) được bổ sung Yucca schidigera trên cá rô phi sông Nin (O. niloticus). Kết quả cho thấy các khẩu phần này đạt hiệu suất tăng trưởng tương đương với khẩu phần chứa bột cá bổ sung Yucca schidigera, nhưng vượt trội hơn các khẩu phần không bổ sung Yucca schidigera.
Ứng dụng Yucca schidigera liều thấp trên cá
Kelly và Kohler đã nghiên cứu cá nheo Mỹ (Ictalurus punctatus) với chế độ ăn bổ sung Yucca schidigera (0, 0,01, 0,1 g/kg khẩu phần) trong 12 tuần. Nhóm bổ sung Yucca schidigera ở giai đoạn hậu noãn hoàng đạt tăng trọng cao nhất so với đối chứng.
Francis và cộng sự thử nghiệm saponin (0, 150, 300 mg/kg khẩu phần) trên cá chép thường (Cyprinus carpio L., 19 g) trong 8 tuần. Mức 150 mg/kg cải thiện tăng trọng, hiệu quả protein, hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) và tỷ lệ tăng trưởng trao đổi chất tốt nhất. Ngoài ra, trên cá rô phi sông Nin (Oreochromis niloticus), bổ sung Quillaja saponin (0, 150, 300 mg/kg) trong 14 tuần cho thấy mức 300 mg/kg đạt tăng trọng, tích lũy năng lượng và chuyển hóa lipid biểu kiến cao nhất.
Tác động của Yucca schidigera trên tôm
Hernández-Acosta và cộng sự đã tiến hành nghiên cứu trên tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương (Litopenaeus vannamei) với trọng lượng ban đầu 2,6 g, nuôi trong môi trường nước có độ mặn thấp. Tôm được cho ăn khẩu phần bổ sung chiết xuất Yucca schidigera và Quillaja saponaria (NTF) ở các mức 0, 0,25, 0,50, 1,00 và 2,00 g/kg thức ăn trong 40 ngày. Kết quả cho thấy các mức bổ sung 1,00 và 2,00 g/kg NTF đã cải thiện đáng kể trọng lượng cơ thể và hệ số chuyển đổi thức ăn (FCR) so với các nhóm khác. Hiệu quả này được giải thích nhờ khả năng tăng cường tổng hợp protein, cải thiện hoạt động enzyme tiêu hóa và tăng hấp thu dinh dưỡng.
Yang và cộng sự đã thử nghiệm trên tôm thẻ chân trắng Thái Bình Dương (L. vannamei) với trọng lượng ban đầu 0,82 ± 0,02 g, được cho ăn khẩu phần bổ sung Yucca schidigera ở các mức 0, 0,1, 0,2 và 0,3% trong thời gian 100 ngày. Kết quả cho thấy mức bổ sung 0,2% Yucca schidigera đã mang lại hiệu quả cao nhất trong việc cải thiện tăng trưởng của tôm và chất lượng nước. Điều này được lý giải bởi sự hiện diện của saponin steroid và các chất hoạt động bề mặt trong Yucca schidigera, giúp tăng cường hấp thu dinh dưỡng và cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn.
Kết luận
Yucca schidigera đã được xác nhận là một chất thúc đẩy tăng trưởng tự nhiên hiệu quả trong nuôi trồng thủy sản. Chiết xuất từ Yucca, chứa saponin và polyphenol, hỗ trợ cải thiện trao đổi chất, nâng cao khả năng tiêu hóa và hấp thụ dinh dưỡng, đồng thời giảm bài tiết amoniac. Điều này giúp động vật thủy sản phát triển nhanh chóng hơn, sử dụng thức ăn hiệu quả hơn và tăng cường sức đề kháng. Bên cạnh đó, Yucca còn giúp cải thiện chất lượng nước, đóng góp vào sự phát triển bền vững và bảo vệ môi trường. Việc bổ sung Yucca vào khẩu phần ăn là một giải pháp an toàn, hiệu quả và tiết kiệm chi phí trong ngành nuôi trồng thủy sản.
Nguồn: Shrimpharmaqua tổng hợp và dịch từ bài đánh giá có tiêu đề “Ứng dụng Yucca schidigera trong hoạt động nuôi trồng thuỷ sản: Tiềm năng góp phần vào sự phát triển bền vững” do: Bilal Ahamad Paray, Mohamed F. El-Basuini, Mahmoud Alagawany, Mohammed Fahad Albeshr, Mohammad Abul Farah và Mahmoud A. O. Dawood biên soạn.
Mọi ý kiến đóng góp và thắc mắc xin vui lòng liên hệ:
Công ty TNHH SHRIMPHARMAQUA
- Địa chỉ: 79/22 Lê Thị Riêng, Thới An, Quận 12, TP.HCM
- Hotline: 0828.39.3456 – 085.990.3456 – 082.275.3456
- Website: nghenong.vn hoặc shrimpharmaqua.com