Ao Nuôi Tôm Nhiều Bọt: Nguyên Nhân, Chẩn Đoán Qua Màu Sắc & 3 Bước Xử Lý Dứt Điểm

Tình trạng ao nuôi tôm nhiều bọt lâu tan là dấu hiệu cảnh báo chất lượng nước đang suy giảm nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của tôm. Tùy vào màu sắc bọt (trắng, vàng, có mùi…) mà nguyên nhân có thể do khí độc, tảo tàn hay ô nhiễm hữu cơ. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn bà con cách chẩn đoán chính xác và quy trình 3 bước xử lý dứt điểm tình trạng này để bảo vệ đàn tôm.

1. Chẩn Đoán Tình Trạng Ao Qua Màu Sắc Bọt

“Màu sắc bọt là chỉ thị chính xác nhất. Bọt trắng đục là ô nhiễm hữu cơ; Bọt vàng/nâu là sập tảo; Bọt có mùi hôi trứng thối là khí độc đáy ao nguy hiểm.”

Không phải loại bọt nào cũng giống nhau. Dưới đây là bảng phân loại chi tiết giúp bà con nhận diện nhanh vấn đề để có giải pháp phù hợp:

2. Nguyên Nhân Gốc Rễ (Tại Sao Có Bọt?)

“Sự gia tăng đột ngột của sức căng bề mặt nước do 3 yếu tố: Hợp chất hữu cơ hòa tan (Protein/Lipid), xác tảo chết phân hủy và khí độc thoát ra từ nền đáy.”

2.1. Quá tải vật chất hữu cơ (Hợp chất lơ lửng)

Đây là nguyên nhân phổ biến chiếm đến 80% các trường hợp khiến ao nuôi tôm nhiều bọt trắng xóa. Protein và Lipid từ thức ăn thừa và phân tôm hòa tan vào nước làm tăng sức căng bề mặt. Khi quạt nước quay, các bọt khí được tạo ra nhưng không thể vỡ do độ nhớt của nước cao, chúng liên kết lại thành các mảng bọt trôi dạt vào góc ao.

2.2. Sự cố về Tảo (Tảo tàn)

Hiện tượng này thường xảy ra sau những ngày nắng gắt hoặc mưa lớn đột ngột. Khi tảo chết đồng loạt, xác tảo phân hủy giải phóng Protein và các Enzyme tự nhiên vào nước. Đặc điểm là bọt sẽ có màu của loại tảo đó (vàng nâu hoặc xanh lợn cợn). Đây là giai đoạn tôm dễ bị stress nhất do biến động pH và Oxy hòa tan.

2.3. Khí độc thoát ra từ đáy

Trong các ao nuôi mật độ cao lâu ngày, lớp bùn đáy tích tụ dày. Quá trình phân hủy yếm khí sinh ra khí Metan ($CH_4$) và H2S. Các khí này sủi lên mặt nước kéo theo các hạt hữu cơ lơ lửng tạo thành bọt rất khó tan. Việc xử lý đáy ao nuôi định kỳ là bắt buộc để ngăn chặn tình trạng này.

3. Quy Trình 3 Bước Xử Lý Dứt Điểm

“Kết hợp đồng thời: Vớt bọt (Cơ học) -> Hấp thụ độc tố (Hóa học) -> Phân hủy nhớt (Sinh học). Thiếu 1 trong 3 bước, bọt sẽ quay lại sau 24h.”

Bước 1: Xử lý cơ học (Cấp cứu tức thời)

• Vớt bọt: Sử dụng vợt lưới dày để vớt toàn bộ bọt tấp vào góc ao đổ bỏ nơi khác. Lưu ý: Tuyệt đối không dùng vòi nước xịt làm tan bọt xuống ao lại, vì chất bẩn vẫn còn nguyên trong nước.
• Thay nước: Tiến hành thay 20-30% nước (nếu có ao lắng xử lý tốt) để pha loãng nồng độ chất hữu cơ (DOM) và giảm độ nhớt ngay lập tức.
• Xi phông: Tăng cường xi phông kỹ đáy ao, hút sạch vỏ tôm lột, thức ăn thừa và xác tảo.

Bước 2: Xử lý hóa học & Hấp thụ (Giảm độc tố)

• Đánh Yucca hấp thu khí độc: Sử dụng sản phẩm chuyên dụng như Yucca Best Liquid (dạng nước) để hấp thu nhanh NH3 cấp tính và phá vỡ sức căng bề mặt nước.
• Ổn định hệ đệm: Bổ sung vôi hoặc Dolomite để duy trì độ pH ổn định 7.5 – 8.0. Bà con cần thường xuyên kiểm tra và tăng/giảm độ kiềm phù hợp.

Bước 3: Xử lý sinh học (Trị tận gốc)

Để bọt không tái phát, cần phân hủy lượng nhớt hữu cơ trong nước bằng vi sinh vật xử lý ô nhiễm:

• Dùng Enzyme cắt nhớt: Sử dụng Neozyme – Enzyme tẩy nhớt bạt. Với thành phần chính là Enzyme Protease, sản phẩm giúp phân cắt các chuỗi protein dư thừa nhanh chóng.
• Cấy vi sinh liều cao: Bổ sung men vi sinh cho tôm chứa các chủng Bacillus subtilis để cạnh tranh dinh dưỡng với tảo độc.
• Sản phẩm khuyên dùng:

  – Xử lý đáy: Astro Bio (Vi sinh viên).

  – Xử lý nước: Micro R (Vi sinh chuyên nước).

4. Bảng Thông Số Môi Trường Lý Tưởng Để Tránh Bọt

Phòng bệnh hơn chữa bệnh. Để ngăn ngừa hiện tượng bọt quay lại, bà con cần duy trì các chỉ số nước trong khoảng an toàn sau: